Geschiedenis
De klassenorganisatie van de 30m2 (dertig kwadraat) en haar voorlopers bestaat al sinds 1912. In 2012 heeft de klassenorganisatie dus haar 100-jarig bestaan gevierd. Dit heugelijke feit is in 2012 uitbundig en groots gevierd met tal van feestelijkheden in het kader van het 100-jarig jubileum (zie activiteitenkalender).
De 30m2 heeft een rijke historie en wordt gevaren door mensen met veel passie voor zeilen, wedstrijdzeilen en het bewaren van het ‘erfgoed’ van deze bijzondere Noord-Nederlandse zeilklasse.
Voorlopers
De W-klasse en daarna de 7-meter-10 klasse waren de voorlopers van de 30m2. De klassenorganisatie die deze ontwikkeling heeft geleid is opgericht in 1912. In de W-klasse en de 7-meter-10 werd nog veel geëxperimenteerd binnen de ruime marges in de voorschriften, waardoor er (te) grote verschillen tussen de boten ontstonden. Onder toezicht van de Noord Nederlandse Watersportbond werd in 1936 opdracht gegeven aan de heer ir. Veenman om twee nieuwe eenheidsklassen te tekenen. Dat werden de 30m2 en de 22m2. Nadat de tekeningen goedgekeurd waren, werden in korte tijd tien 30m2-en gebouwd.
35 dertigkwadraten
Er zijn totaal 35 dertigkwadraten gebouwd. De eerste in 1937, de één na laatste (nummer 36) in 2005 en de laatste (nummer 37) is sinds 2016 in de vaart. Dertigkwadraten met zeilnummers 11 en 23 zijn nooit gebouwd. Het is opmerkelijk dat vrijwel de gehele vloot in een topconditie is gehouden. Hoofdzakelijk mahoniehouten schepen die er ontzettend goed uit zien door het zorgvuldige onderhoud van de trotse eigenaren. De wedstrijden zijn vooral de stimulerende en bindende factor om deze schepen in topconditie te houden.
Uniek
Het mag best uniek genoemd worden dat regelmatig éénderde van alle gebouwde schepen aan de start verschijnt. De openingswedstrijden 2007 op het Sneekermeer trok twaalf dertigkwadraten… met de eerste wedstrijden van het seizoen! Tijdens de Sneekweek 2015 kwamen 16 schepen aan de start. Een deelname van ca. 22 schepen op het jaarlijks hoogtepunt de Sneekweek is in principe mogelijk.
Wedstrijden
Het is een fantastisch zeilend schip zo’n 30m2. Oud, maar op vele fronten tijdloos modern. Voor de 3-koppige bemanning blijft het boeiend om het schip goed te varen. Onder meer tactiek, strategie, trapeze, spinakeren, scherp sturen en de zeiltrim maken elke wedstrijd opnieuw spannend. Een groot deel van de huidige eigenaren – en bemanning – zijn liefhebbers van scherp en fanatiek wedstrijdzeilen. Er zijn zo’n 12 wedstrijdzeilevenementen per jaar waar de 30m2 aan deelneemt. In maart/april – tijdens de jaarlijkse algemene ledenvergadering – wordt de wedstrijdagenda doorgenomen en afgesproken wie aan welke wedstrijden zal deelnemen.
Verhalen
Er gaan vele verhalen over het zeilen in de 30m2. Van toertochten, eigenaren, wedstrijden, Harlinger Terschellinger race, oorlogsverhalen en het optreden van de 14 in de film ‘Zwartboek’ van Paul Verhoeven. En, omdat het een drie mans boot is, de verhalen van de vele bemanningsleden die mee hebben gezeild in zo’n 30m2. Verhalen van recente tijden, maar ook van voor de oorlog. Het is een voorrecht om in een schip te varen met zo’n rijke historie. Gezelligheid en compassie zijn belangrijke eigenschappen van alle betrokkenen bij de 30m2.
Ontwikkelingen
De 30m2 klasse is ontstaan vanaf 1912. Toen werd aan het Paterswoldse Meer de W-klasse gebouwd en vanaf 1923 de 7.10 (‘zeven-meter-tien’). Voor deelname aan wedstrijden golden een aantal regels voor de schepen, maar men had grote vrijheid m.b.t. tuigage, kiel en vorm van het schip. Enkele schepen zijn bijvoorbeeld ooit uitgerust met een torentuig, vleermuistuig, boegspriet of zelfs een holle kiel waar lood in en uit kon. De uitslagen van de zeilwedstrijden werden door deze grote vrijheid, gedeeltelijk door het ontwerp en de bouw bepaald, in plaats van door de zeilkunst van de bemanning. Er ontstond dus behoefte aan meer eenheid in de klasse. Dit heeft geresulteerd de huidige 30m2 eenheidsklasse met een scheepshuid van mahonie en eiken spanten.
Van 1937 tot 1955 zijn er 32 dertig-kwadraten gebouwd. In 1983 is het op drie na nieuwste schip van stapel gelopen. Bij de bouw van de twee na laatste 30m2 (nr. 35), in 1999/2000, is door de bouwer, de firma A. Wester en zoon, geconstateerd dat de mallen niet meer te gebruiken zijn. De technische commissie van de 30m2 klassenorganisatie heeft de gehele vloot gemeten, en naar aanleiding daarvan zijn de toleranties vastgesteld. De gegevens van de oude tekeningen en mallen zijn in een CAD systeem gezet. Hiermee zijn in 2001 nieuwe tekeningen, een lijnenplan en nieuwe mallen gemaakt.
De voorschriften van deze eenheidsklasse worden soms verder aangescherpt om de wedstrijden eerlijker en zo gelijkwaardig mogelijk te laten verlopen. Dit is belangrijk om deze oude en nieuwere schepen te behouden voor de toekomst. Om het zeilen dynamischer, aangenamer en sneller te maken, is in 2004 aan de klassevoorschriften toegevoegd dat 2 man in trapeze toegestaan is. En ook is een joystick aan het helmhout toegestaan, zodat de stuurman kan meewerken aan de gewichtsverdeling.
De toekomst
De 30m2 klassenorganisatie wil de schepen zoveel mogelijk in wedstrijdconditie brengen/houden en aan de start krijgen. Het relatief geringe aantal 35 van schepen groeit maar gestaag, en bevindt zich in Noord-Nederland. De klassenorganisatie wil de schepen zo veel mogelijk in Noord-Nederland bijeen houden en de continuïteit bewaren van de wedstrijden die praktisch allemaal in Friesland plaatsvinden.
